Przy wykonywaniu robót systemem zespołowym możemy osiągnąć pełne wykorzystanie zawodowych umiejętności robotników wykwalifikowanych, ponieważ wykonują oni jedynie czynności wymagające ich kwalifikacji. Wszelkie prace pomocnicze wykonują wchodzący w skład zespołu robotnicy niewykwalifikowani. Robotnicy niewykwalifikowani, dzięki stałej współpracy z robotnikami o wyższych kwalifikacjach zwiększają swe umiejętności zawodowe.

Skład zespołu zależy od charakteru wykonywanej pracy. W praktyce mamy do czynienia z zespołami dwu- lub trzyosobowymi, czasem z zespołami większymi. Dzięki pracy zespołowej oraz głównie dzięki stosowaniu odpowiedniego podziału pracy uzyskano w budownictwie znaczny wzrost wydajności pracy, bez zwiększenia wysiłku fizycznego.

Zespół roboczy jest najmniejszą jednostką wykonawczą na budowie. Współczesna technika i technologia wykonywania robót zmuszają do tworzenia odpowiednio większych jednostek organizacyjnych. Dlatego też w nowoczesnym budownictwie zadania produkcyjne wykonywane są przez brygady (grupy). W ich skład wchodzą poszczególne zespoły. Liczba zespołów w brygadzie zależy od charakteru i wielkości wykonywanych robót. Zasadniczo skład brygady powinien być stały, ze względu na możliwości koordynacji pracy robotników i racjonalne jej zorganizowanie.

Na czele brygady stoi brygadzista. W przeciętnych warunkach brygada wykonująca roboty ogólnobudowlane powinna się składać z 8-10 robotników, zaś brygada wykonująca roboty montażowe - z 6-8 robotników. W razie większej liczebności brygadzista może mieć trudności w prawidłowym podziale zadań między poszczególne zespoły, w należytym zorganizowaniu stanowisk roboczych oraz koordynacji pracy zespołów wchodzących w skład brygady.

Zależnie od liczby specjalności roboczych występujących w brygadzie rozróżniamy dwa rodzaje brygad:

- specjalizowane,

- kompleksowe (zespolone).

STRUKTURA BUDOWLANEGO PROCESU PRODUKCYJNEGO CZ. III

Brygada specjalizowana' składa się z kilku zespołów roboczych o jednakowych specjalnościach. Zespoły te wykonują zazwyczaj kilka powiązanych ze sobą operacji składających się na proces roboczy. Na przykład zadaniem brygady specjalizowanej może być wykonywanie robót zbrojarskich, w skład których wchodzą operacje prostowania i oczyszczania zbrojenia, cięcia i gięcia, montażu i ustawienia szkieletów zbrojeniowych. W związku z tym niezbędna jest odpowiednia współpraca poszczególnych zespołów między sobą, gdyż operacja wykonana przez jeden zespół warunkuje wykonanie innej operacji przez zespół następny. Aby zapewnić rytmiczną i ciągłą pracę w brygadzie, należy przeanalizować pracochłonność poszczególnych operacji i dobrać do każdego odpowiednią liczbę robotników.

Brygada kompleksowa (zespolona) jest to jednostka organizacyjna składająca się z kilku zespołów roboczych o różnych specjalnościach roboczych. Praca brygady kompleksowej daje w wyniku całość technicznie określoną i konstrukcyjnie skończoną, na przykład budynek murowany w stanie surowym, konstrukcję żelbetową hali, szkielet stalowy itp.

W skład określonych zespołów brygady kompleksowej powinna wchodzić pewna liczba robotników wykwalifikowanych w dwóch specjalnościach. Na przykład brygada kompleksowa mająca za zadanie wykonanie konstrukcji żelbetowej ma w swoim składzie zespoły ciesielskie, zbrojarskie, betoniarskie i transportowe. Jednak niektórzy robotnicy z tych zespołów powinni wykazywać znajomość innego, pokrewnego zawodu, np. niektórzy zbrojarze powinni znać proces betonowania. Takie rozwiązanie umożliwia, w uzasadnionych wypadkach, wzajemną pomoc i współdziałanie poszczególnych zespołów w ramach brygady.

Wymienione cechy charakterystyczne brygady kompleksowej wytwarzają wśród jej członków więź organizacyjną, techniczną i ekonomiczną, jednoczące ich w zwartą, sprawną i zdyscyplinowaną grupę. W związku z obowiązującym akordowym systemem plac w budownictwie istnieje zainteresowanie materialne każdego członka brygady w osiągnięciu jak najwyższej 'wydajności pracy oraz w produktywnym wykorzystaniu czasu roboczego i racjonalnych metod pracy itp. '