Dla planowania i prawidłowej gospodarki siłą roboczą istotne znaczenie ma podział pracowników według kwalifikacji, wykonywanych zawodów i czynności. Wiąże się z tym zarówno ocena prawidłowości pokrycia siłą roboczą programu produkcyjnego, jak i ustalanie funduszu płac. Wśród robotników rozróżnia się:

- robotników wykwalifikowanych, posiadających wyuczony zawód i odpowiednie doświadczenie

- robotników przyuczonych, którzy w stosunkowo krótkim czasie wyuczyli się niektórych prostych czynności zawodowych, ale nie opanowali jeszcze w pełni zawodu

- robotników niewykwalifikowanych nie posiadających zawodu, wykonujących prace proste, zazwyczaj pomocnicze.

Odrębną grupę stanowią rzemieślnicy, którzy wykazują bardziej wszechstronne przygotowanie do zawodu niż robotnik wykwalifikowany oraz mają umiejętności samodzielnego wykonywania różnych robót.

Robotników dzieli się na zatrudnionych stale oraz sezonowo (są to przede wszystkim robotnicy niewykwalifikowani). Ze względu na miejsce zamieszkania i miejsce pracy rozróżnia się pracowników miejscowych i zamiejscowych, mieszkających stale poza miejscem pracy.

W przedsiębiorstwach występuje również podział pracowników na pracujących fizycznie i pracujących umysłowo. W przedsiębiorstwie stosuje się dwa warianty obliczania zatrudnienia:

- jednostki fizyczne, tzn. osoby (liczba osób, suma osób),

- jednostki przeliczeniowe, tzn. liczba osób niepełnozatrud- nionych po przeliczeniu na liczbę osób pelnozatrudnionych, czyli na pełne etaty.

Jednostki fizyczne stosuje się nie tylko do obliczania wielkości zatrudnienia, tj. liczby osób zatrudnionych, lecz także do obliczania wszelkich zjawisk ilościowych w dziedzinie pracy: liczby ludności czynnej i biernej, osób zawodowo czynnych.

Przy przeliczaniu osób niepełnozatrudnionych na osoby pełnozatrudnione stosuje się współczynnik przeliczeniowy będący stosunkiem liczby godzin pracy obowiązujących osoby niepełno- zatrudnione na podstawie szczególnych umów do liczby godzin pracy, które obowiązywałyby te osoby, gdyby pracowały w pełnym wymiarze czasu pracy, tak jak wszystkie osoby pełnozatrudnione w danym zakładzie pracy (jest to stosunek liczby godzin pelnozatrudnionych, czyli do nominalnego czasu pracy, obowiązującego w danym zakładzie pracy).