Duża różnorodność środków trwałych, jakimi dysponują przedsiębiorstwa, wymaga odpowiedniego ich grupowania, przy czym podstawowym kryterium podziału wszystkich środków trwałych jest ich funkcja ekonomiczna, czyli rola obiektu w procesie produkcyjnym lub w działalności nieprodukcyjnej. Z tego punktu widzenia środki trwałe dzielimy na:

- 1) produkcyjne, bezpośrednio i pośrednio uczestniczące w działalności operacyjnej przedsiębiorstwa oraz w materialnej działalności pozaoperacyjnej,

- 2) nieprodukcyjne, dotyczące niematerialnej działalności pozaoperacyjnej (np. hotele robotnicze, domy mieszkalne, szkoły przyzakładowe, stołówki, ośrodki zdrowia i wypoczynku). W przedsiębiorstwach budowlanych do pierwszej grupy zalicza się głównie:

- maszyny budowlane, maszyny i urządzenia stanowiące wyposażenie zakładów produkcyjnych wytwarzających materiały lub usługi na rzecz produkcji podstawowej,

- środki transportu do przewozu materiałów, ziemi, gruzu itp.

- budynki i budowle administracyjne i magazynowe, stanowiące pomieszczenia produkcyjne itp.

Klasyfikacja rodzajowa dzieli ogólną masę środków trwałych na 9 grup, stanowiących pierwszy szczebel podziału klasyfikacyjnego. Są to:

- 1 - Budynki,

- 2 - Budowle,

- 3 - Kotły i maszyny energetyczne,

- 4 - Maszyny, urządzenia i aparaty ogólnego zastosowania,

- 5 - Maszyny, urządzenia i aparaty specjalne branżowe,

- 6 - Urządzenia techniczne,

- 7 - Środki transportowe,

- 8 - Narzędzia, przyrządy, ruchomości i wyposażenie,

Grupy środków trwałych

Grupy środków trwałych dzieli się dalej na podgrupy, podgrupy zaś na rodzaje. Wyjątek stanowią grupy 0 i 8, gdzie nie wprowadzono dalszego podziału klasyfikacyjnego.

Ważną rolę w gospodarce majątkiem trwałym odgrywa grupowanie środków trwałych według ośrodków odpowiedzialnych za nie, a więc w komórkach produkcyjnych, administracyjno-gospodarczych i magazynach pozaoperacyjnych itd., a w tych ramach np. według poszczególnych budów, kierownictw robót bądź stanowisk pracy. Ten podział umożliwia określenie osób odpowiedzialnych za stan, racjonalną gospodarką i właściwą eksploatację poszczególnych obiektów majątku trwałego, a także za zniszczenie zawinione, niedobory itp. Wreszcie podział środków według ośrodków odpowiedzialności pozwala na właściwsze rozliczanie amortyzacji, albowiem ten podział pokrywa się zazwyczaj z podziałem na miejsca powstawania kosztów.

Dla umożliwienia identyfikacji poszczególnych obiektów majątku trwałego, kontroli jego stanu oraz poznania struktury, ustalenia zużycia itp. prowadzi się w przedsiębiorstwie różnego rodzaju ewidencje środków trwałych. Rozróżnia się trzy zazwyczaj stosowane formy ewidencji o charakterze analitycznym - książka inwentarzowa, karta szczegółowa środka trwałego i tabele amortyzacyjne.

Książka inwentarzowa daje aktualny wykaz będących w posiadaniu przedsiębiorstwa środków trwałych i ich numerów. Prowadzona chronologicznie książka inwentarzowa zapewnia utrzymanie ciągłości numeracji i ewidencji środków trwałych na okres wielu lat. Toteż książka inwentarzowa musi być trwale przechowywana, a więc nie podlega niszczeniu.

Karta szczegółowa środka trwałego umożliwia odczytanie wszystkich szczegółów dotyczących danego obiektu majątku trwałego. Jest ona swego rodzaju „metryką” a zarazem „życiorysem” środka trwałego. Bieżącej ewidencji na karcie szczegółowej podlegają np. takie dane, jak korekty wartości początkowej środka trwałego, cech charakterystycznych, stawki i kwoty rocznej amortyzacji, daty wykonania oraz koszty poszczególnych remontów, datę uznania środka trwałego za trwale nieczynny.