Oprócz prefabrykacji, podstawowym czynnikiem postępu technicznego w produkcji budowlanej jest mechanizacja procesów budowlanych. Bez tych dwTóch decydujących czynników żaden postęp w budownictwie nie byłby możliwy.

Mechanizacją nazywTamy zastąpienie pracy ręcznej pracą maszyn i urządzeń mechanicznych. Pozwala ona na rozłożenie procesu technologicznego na szereg prostych czynności powtarzalnych, które mogą być wykonywane przez maszyny. Efekty techniczne mechanizacji wyrażają się w przyspieszeniu i ujednostajnieniu produkcji, dokładniejszych wynikach pracy itp., co prowadzi do skrócenia cyklu oraz obniżki kosztów produkcji budowlanej.

Mechanizacja eliminuje pracą robotników niewykwalifikowanych stwarzając jednocześnie warunki, w których do wykonywania pracy potrzebne są wyższe kwalifikacje. Z kolei praca wyżej kwalifikowana jest pracą lepiej płatną, a więc również tą drogą pobudza się pracowników do podnoszenia swych kwalifikacji i umiejętności. Ponadto mechanizacja pozwala na zastąpienie pracy żywej przy pracach ciężkich oraz robotach bardzo pracochłonnych. Wykorzystanie możliwości substytucji pracy żywej przez pracę uprzedmiotowioną ma szczególne znaczenie właśnie w przedsiębiorstwach budowlanych, gdzie wciąż jeszcze, zwłaszcza w niektórych okręgach, występuje niedobór rąk do pracy. Jako przykład wydajności maszyny zastępującej pracę człowieka można podać wydajność pracy koparki i betoniarki.

Koparka o pojemności łyżki 0,5 m3, pracująca w gruncie kategorii II, wykona pracę odpowiadającą pracy ręcznej 46 kopaczy, pracujących w tym samym czasie co koparka. Betoniarka o pojemności roboczej 500 1 wykona w tym samym czasie pracę odpowiadającą pracy ręcznej 20 robotników.