Układ kalkulacyjny kosztów dzieli je według celu ich ponoszenia. A więc w układzie tym koszty ujmuje się według wytwarzanych produktów, w przedsiębiorstwie budowlanym - obiektów budowlanych, określonych usług produkcyjnych oraz wyrobów produkcji pomocniczej. Podziału kosztów na poszczególne cele ich ponoszenia (produkty, usługi) dokonuje się na podstawie kalkulacji.

W związku z powyższym koszty według celu ich ponoszenia ujmuje się w układzie jednostek kalkulacyjnych, których przedmiotowy zakres zależy od właściwości technologii produkcji oraz od praktycznych możliwości ujęcia poszczególnych elementów kosztów bezpośrednich na jednostkę kalkulacyjną. Stąd układ kalkulacyjny kosztów dzieli wszystkie koszty własne produkcji na dwie podstawowe grupy:

- koszty bezpośrednie,

- koszty pośrednie.

Pierwsza grupa obejmuje koszty (nakłady), które można odnieść na konkretne wyroby na podstawie pierwotnej (źródłowej) dokumentacji, np. płacowej, materiałowej. Wchodzą tu przede wszystkim koszty zużycia materiałów bezpośrednich, a więc materiałów - zarówno podstawowych, jak i pomocniczych - jakie bezpośrednio składają się na produkt.

Do kosztów bezpośrednich zalicza się koszty płac bezpośrednich, tzn. wynagrodzenia i składki na ubezpieczenia społeczne za czas pracy pracowników zatrudnionych bezpośrednio przy produkcji konkretnego wyrobu. Ponadto do kosztów bezpośrednich zaliczane są koszty paliwa technologicznego, zużycia narzędzi i przyrządów specjalnych, koszty przygotowania produkcji, koszty obróbki obcej itp.