W związku z obowiązkiem przeprowadzania rozliczeń między jednostkami gospodarki uspołecznionej w formie bezgotówkowej gospodarka kasowa tych jdnostek podlega szczególnym rygorom określonym w przepisach dotyczących rozliczeń pieniężnych. W myśl tych przepisów wypłaty gotówkowe mogą być dokonywane ze środków podjętych z rachunku bankowego, przy czym podejmując gotówkę z banku jednostka gospodarki uspołecznionej jest obowiązana określić jej przeznaczenie. Podjęte środki mogą być następnie wydatkowane tylko na określone poprzednio cele. Z wpływów gotówkowych do kasy przedsiębiorstwa mogą być pokrywane zwłaszcza wydatki na zakup towarów i inne wydatki administracyjne i gospodarcze do wysokości 5000 zl.

Główną formą rozliczeń gotówkowych między jednostkami gospodarki uspołecznionej jest czek, będący dokumentem obrotu pieniężnego, podlegającym przepisom prawa czekowego. Zakres obrotu czekowego określają przepisy o rozliczeniach pieniężnych. Czeki są imienne lub na okaziciela. Czek imienny wystawia się na nazwisko osoby uprawnionej do podjęcia sumy, na którą opiewa czek. Przy czeku na okaziciela bank wypłaca kwotę wymienioną w czeku okazicielowi bez legitymowania go, jak to jest przy czeku imiennym.

Czek może być przedstawiony do zapłaty w okresie dziesięciu dni kalendarzowych od daty jego wystawienia (nie licząc dnia wystawienia). Odwołanie czeku przez wystawcę może mieć skutek tylko po upływie terminu ustalonego dla przedstawienia czeku do zapłaty oraz w wypadku, gdy czek imienny został bankowi przesłany bezpośrednio przez wystawcę. W razie zagubienia lub kradzieży czeku (albo blankietów czekowych) zainteresowana osoba powinna niezwłocznie zawiadomić o tym właściwy bank w celu wstrzymania wypłaty środków na podstawie czeku.