W zależności od sposobu realizacji badań dzieli się analizę na funkcjonalną i kompleksową.

Analiza funkcjonalna polega na rozczłonkowaniu wszystkich zagadnień działalności przedsiębiorstwa. Każde z zagadnień bada się oddzielnie, np. wydajność pracy, wykorzystanie sprzętu, zużycie materiałów, koszty. Z tych odcinkowych badań zestawia się ogólne oceny i wnioski. Ten sposób badań jest bardzo dogodny, ponieważ poszczególne odcinki analizy można przydzielić do zbadania różnym osobom. Natomiast słabą stroną tej me- tody jest przede wszystkim to, że przy jej stosowaniu zatraca się w pewnej mierze związki poszczególnych zjawisk występujących w działalności przedsiębiorstwa. Może się okazać, że poszczególne zjawiska - badane oddzielnie - nie budzą zastrzeżeń, natomiast zbadane łącznie dają zupełnie inny obraz sytuacji.

Całościowe spojrzenie na działalność przedsiębiorstwa daje analiza kompleksowa. Jej istota polega na ustaleniu przyczynowo-skutkowego powiązania zjawisk. Na przykład stwierdzono, że przedsiębiorstwo nie wykonało planu produkcji, a bezpośrednią przyczyną tego były przerwy w produkcji. Wywołały je przestoje w pracy sprzętu oraz brak materiałów. Przerwy w pracy sprzętu spowodowane były nienależytą konserwacją oraz zaniedbaniami w zakresie remontów. Niedostateczne zaopatrzenie w materiały wynikło z opóźnionego zamówienia, które nie mogło być dokonane wcześniej, ponieważ dział produkcji nie dostarczył na czas potrzebnych danych. Nie było więc wiadomo, jakie materiały i w jakich ilościach będą potrzebną do wykonania produkcji. Dopiero powiązanie tych wszystkich zjawisk w jedną całość pozwala na ustalenie właściwych przyczyn niewykonania planu produkcji.

Ze względu na kolejność badania zjawisk szczegółowych i ogólnych można wyodrębnić metody: indukcyjną, dedukcyjną i metodę porównań. Metoda indukcyjna polega na przechodzeniu od zjawisk szczegółowych do ogólnych, a więc od czynników do wyników, na które te czynniki wpłynęły, od przyczyn do skutków. Innymi słowy, metoda ta przyjmuje kolejność badania zjawisk od elementów składowych do bardziej złożonych. Na przykład, na wstępie analizuje się gospodarkę poszczególnymi czynnikami produkcji: wykorzystanie maszyn i urządzeń - w maszynogodzinach, wykorzystanie pracy żywej - w robotnikogodzinach, wydajność pracy - w jednostkach fizycznych, np. w m3. W oparciu o te dane ustala się i ocenia rezerwy oraz straty powstające w ramach poszczególnych czynników. Z kolei bada się, jak gospodarka tymi czynnikami wpłynęła na kształtowanie się odpowiednich składników kosztów oraz ich sumy ogólnej. W ten sposób uzyskuje się dane wartościowe, wyrażone we wspólnej jednostce pieniężnej.