CECHY ODRÓŻNIAJĄCE PRODUKCJĘ BUDOWLANĄ OD PRODUKCJI PRZEMYSŁOWEJ

 
 

Przedsiębiorstwa budowlane, podobnie jak przedsiębiorstwa występujące w innych działach gospodarki narodowej, są podstawowymi jednostkami gospodarczymi, których zadania polegają na produkcji nowych wartości (świadczenie usług). W szczególności zadaniem przedsiębiorstw budowlanych jest wytwarzanie materialno-budowlanych przedmiotów (wykonywanie usług), służących zaspokajaniu potrzeb w zakresie budownictwa. Toteż przy powoływaniu przedsiębiorstwa do życia określa się, w akcie o powołaniu przedsiębiorstwa, zarówno przedmiot jego działalności (jakie rodzaje produkcji budowlanej (usług) ma ono wykonywać), jak i terytorialny zasięg działalności .

Podobnie jak przedsiębiorstwa przemysłowe o charakterze przetwórczym, przedsiębiorstwa budowlane zajmują się przetwarzaniem surowców', materiałów i półfabrykatów'. Toteż przedsiębiorstwa te charakteryzują się wieloma wspólnymi cechami, dotyczącymi np. systemu ich powiązania z jednostkami nadrzędnymi, stosunków z dostawcami materiałów i usług, metod planowania itp. Niemniej zwłaszcza cechy i warunki produkcji budowlanej różnią się od produkcji przemysłowej w sposób bardzo istotny. Najogólniej można ją scharakteryzować następująco:

- w przedsiębiorstwie przemysłowymi cały proces produkcyjny odbywa się w stałym miejscu, a przemieszczaniu ulega gotowy produkt produkt przedsiębiorstwa budowlanego jest nieruchomy i zlokalizowany w stałym miejscu, wskazanym przez zamawiającego, a przemieszczeniu podlega siła robocza oraz narzędzia pracy

- cykl produkcyjny w przedsiębiorstwie przemysłowym jest na ogół krótszy niż w przedsiębiorstwie budowlanym długość cyklu wyznacza skalę zamrożenia nakładów w produkcji w toku - niezakończonej - która nierzadko osiąga więcej niż połowę

CECHY ODRÓŻNIAJĄCE PRODUKCJĘ BUDOWLANĄ OD PRODUKCJI PRZEMYSŁOWEJ CZ. II

Do przedsiębiorstwa budowlanego odnoszą się ogólne zasady funkcjonowania przedsiębiorstw socjalistycznych. W szczególności przedsiębiorstwo budowlane jest ekonomicznie wyodrębnione i wyposażone w osobowość vną. Jest ono jednostką na rozrachunku gospodarczym. wielkości rocznej produkcji, a więc mamy tu do czynienia ze zjawiskiem zamrażania poważnych środków na długie okresy, ze wszystkimi stąd płynącymi skutkami ekonomicznymi

- typową cechą produkcji budowlanej jest jej sezonowość, choć występuje ona także w niektórych rodzajach produkcji przemysłowej, np. w przemysłach rolno-spożywczych główną przyczyną sezonowości w produkcji budowlanej są warunki klimatyczne, chociaż w ostatnich latach podjęto wiele skutecznych kroków do jej przezwyciężenia i jako przykład można dać stosowanie różnego rodzaju urządzeń ogrzewczych, przygotowanie na okres zimy stanów zamkniętych budów, przystosowanie nowych rozwiązań konstrukcyjnych i technologicznych niemniej wielkość produkcji w pierwszych miesiącach roku wykazuje wciąż jeszcze znaczniejsze wahania (tabl. 4-2)

- indywidualny charakter produkcji budowlanej oraz jej złożoność wymagają specjalnych rozwiązań, między innymi w zakresie pomiaru wielkości wykonanej produkcji, ustalania wynagrodzeń (ceny) za wykonane roboty - wytwarzane dobra, obiekty. .

Każdy z wymienionych wyżej czynników wywiera istotny wpływ zarówno na organizację przedsiębiorstwa budowlanego, jak i jego ekonomikę.

Przedsiębiot-stwa budowlane i bezpośrednio związane z budownictwem można podzielić - z punktu widzenia zakresu wykonywanych robót - na dwie główne grupy: przedsiębiorstwa budowlano-montażowe i przedsiębiorstwa budowlano-usługowe. Z kolei każdą z tych grup można podzielić na dwie podgrupy: przedsiębiorstwa, które wykonują gotowe obiekty budowlane oraz roboty budowlano-montażowe, i takie, które produkują pew- ne elementy dla budownictwa, np. prefabrykaty, lub świadczą usługi produkcyjne. Przedsiębiorstwa produkcyjno-usługowe prowadzą m.in. działalność w zakresie usług sprzętowych, transportowych i różnych innych usług (np. prowadzą warsztaty ślusarskie).

Inny podział przedsiębiorstw wykonujących obiekty budowlane obejmuje przedsiębiorstwa ogólnobudowlane, instalacyjne, robót inżynierskich itp. Przedsiębiorstwa ogólnobudowlane dzielimy z kolei na przedsiębiorstwa budownictwa miejskiego i przemysłowego.