System płac jest zbiorem reguł określających sposób wynagradzania za pracę. Efektywny system płac musi m.in.:
- zapewniać ekwiwalent za wkład pracy, .
- odpowiadać organizacji produkcji oraz pracy,
- kształtować odpowiednie proporcje płac w poszczególnych zawodach oraz prawidłowe relacje pomiędzy poziomem zatrudnienia, wydajnością pracy i wynagrodzenia.
O stosowaniu tabeli (tabel) stawek płac zasadniczych dla celów osobistego zaszeregowania w przedsiębiorstwie decyduje naczelny dyrektor nadzorującego zjednoczenia. Ponadto system wynagrodzeń robotników przewiduje szereg dopłat, np. za pracę na dużych wysokościach, za pracę nocną, w godzinach nadliczbowych. W przedsiębiorstwach i kombinatach budowlano-montażowych robotnicy mogą być wynagradzani według systemu płac:
Wynagrodzenia pracowników są zróżnicowane, przy czym podstawowym kryterium zróżnicowania są: ilość i jakość wykonanej pracy. Na pojęcie jakości pracy składają się dwa czynniki stopień trudności oraz jej efektywność. Z kolei stopień trudności wyznaczają: 1) charakter i złożoność funkcji, z czym wiąże się m.in.
Głównym źródłem wzrostu wydajności pracy jest zastosowanie zmechanizowanych narzędzi i sprzętu budowlanego. Jednakże w tej dziedzinie istnieją pewne granice. Po pierwsze, szerokie zastosowanie np.
W przedsiębiorstwach budowlanych, wykonujących w większości różnorodne roboty, których wielkości nie mogą być wyrażone jedną liczbą w jednostkach naturalnych, wydajność pracy w skali całego przedsiębiorstwa mierzona jest za pomocą miernika wartościowego, w ujęciu wartościowym.
Wydajność pracy jest to suma produktów lub usług materialnych (wartości użytkowej) wytworzonych przez robotnika (robotników) w jednostce czasu: godzinie, dniu, miesiącu, roku.
Ważną rolę w prawidłowym wykonywaniu zadań wynikających z planu społeczno-gospodarczego rozwoju kraju spełnia socjalistyczne współzawodnictwo pracy.
Zgodne współżycie i wzajemna współpraca pracowników przedsiębiorstwa wpływa na wzmocnienie dyscypliny pracy i na osiągnięcie lepszych wyników działalności. Dobre stosunki międzyludzkie leżą zatem zarówno w interesie pracowników, jak i przedsiębiorstwa.