Planowanie polega na świadomym przygotowaniu się do realizacji określonego działania. Toteż w procesie planowania trzeba pamiętać o następujących podstawowych zasadach:
- wyraźnie określić cel podejmowanego działania gospodarczego i wynikające z niego zadania,
- wiedzieć, jakie rodzaje środków mogą służyć do wykonania zadań ustalonych w planie,
Spośród środków zaliczonych do grupy drugiej najważniejszą rolę w systemie zarządzania odgrywają ceny. Spełniają one wielorakie funkcje. Tu ograniczymy się jedynie do fragmentarycznego omówienia przychodowej i kosztownej funkcji cen. W pierwszym przypadku ceny sprzedaży towarów i usług są jednym z czynników określających wielkość przychodów pieniężnych ze sprzedaży, utargu (drugim czynnikiem określającym wielkość tych przychodów są rozmiary produkcji i usług sprzedane w określonym czasie).
Podstawę tworzenia funduszu premiowego dla pracowników umysłowych zatrudnionych na kierowniczych i samodzielnych stanowiskach pracy stanowi określony odsetek zysku. Stąd wielkość funduszu premiowego, stanowiącego źródło pokrycia finansowego wypłacanych premii, zależy od wielkości wyniku finansowego, czyli pozostaje w stałej proporcji do osiągniętego wyniku. ł Chodzi o opłatę (podatek) z tytułu oprocentowania pozostających w dyspozycji przedsiębiorstw środków trwałych.
Środki, którymi oddziałujemy na załogi i kierownictwa jednostek gospodarczych, możemy podzielić na środki skierowane bezpośrednio do pracowników oraz na środki oddziałujące pośrednio.
Opracowanie przez centralny ośrodek planowania nawet najlepiej wewnętrznie zharmonizowanego planu nie oznacza, że tak właśnie, jak to ustalił centralny planifikator, będą przebiegać procesy gospodarcze. Aby tak było, potrzebne są odpowiednie środki, za pomocą których można wpływać na wykonawców ustalonych w planie zadań gospodarczych w kierunku ścisłej ich realizacji. Jest to druga - obok sporządzania planu - podstawowa funkcja centralnego ośrodka.
Jak już o tym była mowa, istotą procesu planowania jest podejmowanie decyzji, które tylko wtedy są racjonalne (trafne), jeśli przede wszystkim ich przygotowanie jest właściwe. To zaś zależy od uzyskania - przez podejmującego decyzję - możliwie pełnych, odpowiadających rzeczywistości i szybkich informacji . Jest to warunek niezbędny, ale niewystarczający.
Postulat pełniejszego wykorzystania inicjatywy ludzkiej w celu wyzwolenia i uruchomienia rezerw produkcyjnych nabiera szczególnego znaczenia na etapie dynamicznego rozwoju gospodarki kraju. Stąd jedną z istotnych zasad przyjętą w ostatnich latach przy opracowywaniu planów gospodarczych jest możliwie jak najbardziej czynny w tym udział wszystkich zainteresowanych ogniw w sposób, który stwarzałby hierarchicznie zorganizowany
Wskaźniki dyrektywne, będące dotąd podstawowym narzędziem egzekwowania wyników działalności jednostek gospodarczych, mają zastąpić wdrażane mechanizmy ekonomiczne i związane z nimi parametry ekonomiczno-finansowe. Mają one skłaniać jednostki gospodarcze do podnoszenia efektywności gospodarowania i osiągania lepszych wyników.